Luật Đầu tư công và công tác tổ chức triển khai thực hiện

Nhằm tạo lập hệ thống cơ sở pháp lý thống nhất, đồng bộ, nâng cao hiệu quả đầu tư công, tại kỳ họp thứ 7 ngày 18/6/2014, Quốc hội khóa XIII đã thông qua Luật Đầu tư công số 49/2014/QH13 có hiệu lực thi hành từ ngày 01/01/2015. Kết cấu Luật bao gồm 6 chương với 108 điều, quy định việc quản lý và sử dụng các nguồn vốn đầu tư công…

Trong đó, Chương I gồm 16 điều, quy định về phạm vi điều chỉnh, đối tượng áp dụng; giải thích từ ngữ liên quan đến đầu tư công. Đồng thời, trong Chương này cũng quy định rõ  các chương trình, dự án thuộc các lĩnh vực đầu tư công; tiêu chí phân loại dự án đầu tư công là những nội dung mới, trước đây mới chỉ quy định ở các Nghị quyết của Quốc hội, Nghị định của Chính phủ, chưa được luật hóa tại bất cứ văn bản luật nào. Các nguyên tắc và nội dung quản lý đầu tư công được quy định cụ thể tại Chương này. Nội dung công khai, minh bạch trong đầu tư công và các hành vi bị cấm trong đầu tư công đều được quy định tại Luật này.
Chương II quy định về chủ trương đầu tư và quyết định đầu tư chương trình, dự án đầu tư công bao gồm 2 mục, 32 điều. Mục lập, thẩm định, quyết định chủ trương đầu tư chương trình, dự án đầu tư công quy định thẩm quyền quyết định chủ trương đầu tư; điều kiện và trình tự thủ tục quyết định chủ trương đầu tư đối với từng chương trình mục tiêu quốc gia, chương trình mục tiêu, dự án quan trọng quốc gia và các chương trình, dự án nhóm A, B, C; phân cấp thẩm định nguồn vốn và khả năng cân đối vốn chương trình, dự án đầu tư công. Đây là điểm mới và là một trong những nội dung quan trọng nhất của Luật Đầu tư công, pháp luật hóa quyết định chủ trương đầu tư, góp phần khắc phục tình trạng tùy tiện, đơn giản và ngăn chặn ngay từ đầu những thất thoát, lãng phí trong đầu tư công. Việc thẩm định nguồn vốn và khả năng cân đối vốn được quy định trong Luật cũng là một điểm mới nhằm khắc phục tình trạng phê duyệt quá nhiều dự án, vượt quá khả năng cân đối các nguồn vốn, bảo đảm bố trí vốn tập trung, sớm đưa công trình vào sử dụng, phát huy hiệu quả.

Chương III quy định về lập, thẩm định, phê duyệt và giao kế hoạch đầu tư công bao gồm 3 mục, 23 điều, quy định toàn bộ quy trình từ lập kế hoạch đến thẩm định, phê duyệt và giao kế hoạch đầu tư trung hạn và hàng năm theo từng nguồn vốn cụ thể. Điểm mới và quan trọng nhất của Chương này là chuyển từ kế hoạch đầu tư công ngắn hạn hàng năm sang kế hoạch đầu tư công trung hạn 5 năm, nhằm tạo điều kiện cho các cấp, các ngành chủ động hơn trong việc bố trí, lồng ghép, huy động các nguồn lực của các thành phần kinh tế trong và ngoài nước để thực hiện các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội. Giao cho các cấp, các ngành chủ động phân bổ vốn đầu tư công sẽ bảo đảm phân bổ vốn sát thực tế hơn với yêu cầu và định hướng phát triển trong các ngành, địa phương. Quy định phân bổ vốn thực hiện theo nguyên tắc, tiêu chuẩn và định mức phân bổ vốn NSNN đảm bảo sự công khai, minh bạch, công bằng, góp phần tích cực vào việc phòng chống tham nhũng.
Chương IV về việc triển khai thực hiện và theo dõi, kiểm tra, đánh giá, thanh tra kế hoạch đầu tư công gồm 14 điều, quy định các nội dung về tổ chức điều hành kế hoạch đầu tư công, triển khai thực hiện, điều chỉnh kế hoạch; theo dõi, kiểm tra, đánh giá, thanh tra kế hoạch, chương trình, dự án đầu tư công. Chương V quy định nhiệm vụ, quyền hạn, trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức, cá nhân trong hoạt động đầu tư công, các chế tài xử lý vi phạm có liên quan đến quản lý đầu tư công. Chương VI quy định việc xử lý các chương trình, dự án đã và đang thực hiện trước thời điểm Luật Đầu tư công có hiệu lực, thời hạn hiệu lực của Luật và hướng dẫn thi hành.
Tại Hội nghị, các đại biểu thảo luận về việc triển khai thực hiện Luật Đầu tư công liên quan đến thẩm định chương trình mục tiêu quốc gia, dự án quan trọng quốc gia; thẩm định chương trình mục tiêu thuộc thẩm quyền quyết định của Chính phủ; thẩm định các dự án nhóm A; thẩm định các chương trình, dự án sử dụng vốn ODA và vốn vay ưu đãi của các nhà tài trợ nước ngoài theo quy định tại Khoản 7, Điều 24 của Luật; thẩm định các dự án nhóm B, nhóm C do cơ quan Trung ương của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và của tổ chức chính trị - xã hội, cơ quan, tổ chức khác; thẩm định nguồn vốn và khả năng cân đối vốn chương trình, dự án; theo dõi, đánh giá tình hình thực hiện kế hoạch, chương trình, dự án.

Phát biểu kết luận Hội nghị, Bộ trưởng yêu cầu các đơn vị chủ động, tích cực phối hợp chặt chẽ hơn để việc ban hành các hướng dẫn, nghị định, kế hoạch được triển khai đúng tiến độ theo quy định. Các đơn vị liên quan cần nghiên cứu kỹ lưỡng các chủ trương, chính sách chương trình mục tiêu quốc gia, trái phiếu Chính phủ, ngân sách nhà nước, nguồn vốn ODA, xác định tổng mức đầu tư, nhu cầu đối ứng… để xây dựng kế hoạch đầu tư công trung hạn 2016-2020 công bằng, hợp lý nhất. Bộ trưởng nhấn mạnh, năm 2015, mỗi cán bộ, công chức, viên chức tiếp tục cố gắng đạt được nhiều thắng lợi hơn nữa, cùng nhau đoàn kết, quyết tâm, sáng tạo để hoàn thành tốt các mục tiêu, nhiệm vụ đề ra./.